Η αύξηση του σωματικού βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος είναι κατά μέσο όρο 3 κιλά
H δράση του τσιγάρου στη διατήρηση του σωματικού βάρους σε παχύσαρκα άτομα δεν είναι τόσο έντονη και δεν επηρεάζεται από το βαθμό φυσικής δραστηριότητας και τη γενικότερη φυσική κατάσταση του ατόμου. Επιπλέον, η διακοπή του καπνίσματος δε φαίνεται να συνδέεται με την αύξηση του σωματικού βάρους. «Σκέφτομαι να κόψω το τσιγάρο, αλλά φοβάμαι μήπως πάρω κιλά». Είναι μία φράση, που σίγουρα έχετε ακούσει από τα χείλη κάποιου καπνιστή. Αν είστε καπνιστές, μάλλον αυτή η σκέψη έχει περάσει και από το δικό σας μυαλό, μην το αρνείστε. Η αλήθεια είναι ότι δεν κινδυνεύετε να παχύνετε τόσο πολύ όσο νομίζετε. Στατιστικές μελέτες δείχνουν ότι το 80% των πρώην καπνιστών δεν παίρνουν περισσότερα από 3 κιλά. Όσο για το υπόλοιπο 20%, που μπορεί να πάρει αρκετά κιλά παραπάνω, σκεφτείτε ότι η εξήγηση μπορεί να είναι πολύ πιο απλή από ό, τι φαντάζεστε. Το πιθανότερο σύμφωνα με τους ειδικούς είναι να ευθύνεται το ότι συχνά η στέρηση, που νιώθουν μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ωθεί τους πρώην καπνιστές να πέφτουν με τα μούτρα στο φαγητό. Είναι γεγονός ότι η νικοτίνη βραχυπρόθεσμα αυξάνει την ενέργεια, που χρησιμοποιεί ο οργανισμός και την ίδια στιγμή μειώνει την όρεξη. Η εξήγηση βρίσκεται στο ότι διεγείρει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα του οργανισμού, το οποίο εκτός των άλλων επηρεάζει και το μεταβολικό μας ρυθμό. Φαίνεται εξάλλου ότι η νικοτίνη καταστέλλει την όρεξη για διάστημα 2 – 3 ωρών από το κάπνισμα ενός τσιγάρου, ενώ ενισχύει και το αίσθημα κορεσμού μετά από ένα γεύμα. Όλα αυτά πιθανότατα εξηγούν, γιατί οι καπνιστές έχουν κατά μέσο όρο χαμηλότερο σωματικό βάρος από τους μη καπνιστές και γιατί όταν κάποιος κόψει το τσιγάρο έχει την τάση να πάρει κιλά. Ωστόσο, η δράση αυτή του τσιγάρου φαίνεται να εξασθενεί σε παχύσαρκα άτομα και επηρεάζεται από το βαθμό φυσικής δραστηριότητας και τη γενικότερη φυσική κατάσταση του ατόμου. Ένα ερώτημα που τίθεται συχνά είναι: γιατί οι «θεριακλήδες» συνήθως ζυγίζουν περισσότερο από εκείνους που καπνίζουν λίγο ή καθόλου; Είναι δύσκολο να δοθεί επιστημονική απάντηση στο ερώτημα αυτό, παρόλα αυτά φαίνεται ότι οι βαρείς καπνιστές είναι πιο επιρρεπείς και σε άλλες κακές συνήθειες, που ευνοούν την αύξηση του σωματικού βάρους, όπως είναι η ανθυγιεινή διατροφή, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης.
Τι δείχνουν οι έρευνες
Αν και είναι κοινή πεποίθηση ότι η διακοπή του καπνίσματος προσθέτει κιλά, μέχρι σήμερα ελάχιστες έρευνες έχουν εξετάσει τις χρόνιες επιδράσεις του καπνίσματος στο μεταβολισμό και στη ρύθμιση του βάρους, ενώ τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών είναι αντικρουόμενα. Φαίνεται πάντως ότι η αύξηση του σωματικού βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος είναι κατά μέσο όρο 3 κιλά. Μάλιστα έχει βρεθεί ότι οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στην αύξηση του βάρους τους. Μεγάλη πληθυσμιακή μελέτη, που έγινε στις Η.Π.Α., έδειξε ότι δέκα χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος η μέση αύξηση στο σωματικό βάρος σε άνδρες και γυναίκες ήταν 2,8 και 3,8 κιλά αντίστοιχα. Το γεγονός αυτό αποδόθηκε πέρα από τη μεταβολική δράση του καπνίσματος και στην αυξημένη πρόσληψη θερμίδων. Είναι λογικό και αναμενόμενο να αντικαθιστούν οι πρώην καπνιστές μία δραστηριότητα που μέχρι πρότινος τους πρόσφερε ευχαρίστηση, όπως είναι το κάπνισμα, με μία άλλη που επίσης χαρίζει απόλαυση, όπως είναι το φαγητό. Ο πιθανός μηχανισμός που εξηγεί την αύξηση του σωματικού βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος, δεν είναι πλήρως κατανοητός. Θεωρείται, ότι οφείλεται τόσο στην αύξηση της θερμιδικής πρόσληψης, που κατά μέσο όρο υπολογίζεται σε 250-300 θερμίδες/ημέρα, όσο και στη μείωση των ενεργειακών δαπανών. Αν τα παραπάνω σας ανησυχούν, αυτό που σίγουρα θα σας καθησυχάσει είναι ότι η τάση της πρόσληψης 200 – 300 θερμίδων παραπάνω ημερησίως, αρχίζει να εξασθενεί 6 μήνες μετά τη διακοπή του καπνίσματος. Επομένως ο φόβος ότι αν κόψετε το τσιγάρο θα βρεθείτε φορτωμένοι με παραπανίσια κιλά είναι μάλλον υπερβολικός. Η απόφαση είναι δική σας. Καλό είναι, όμως, να λάβετε σοβαρά υπόψιν τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία. Την επόμενη φορά που θα ανάψετε τσιγάρο σκεφτείτε αυτό: ένα τσιγάρο αφαιρεί κατά μέσο όρο πέντε λεπτά από τη ζωή του καπνιστή!